Hiện có 286 bến với hơn 96km cầu cảng trên khắp Việt Nam.
Hà Nội (TTXVN) – Việt Nam có kế hoạch phát triển hệ thống cảng biển hiện đại trong tương lai gần, nhưng câu hỏi vẫn là làm thế nào để tối ưu hóa cơ sở vật chất. Hiện cả nước có 286 bến với hơn 96km cầu cảng, có khả năng xử lý trên 706 triệu tấn hàng hóa. Trong số đó, các tổ hợp cảng biển ở phía bắc thành phố Hải Phòng và thành phố Hồ Chí Minh nằm trong số 50 cảng container lớn nhất thế giới.
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang cho biết, theo Quy hoạch chung phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, hai tổ hợp cảng biển đặc biệt Lạch Huyện tại Hải Phòng và Cái Mép - Thị Vải ở phía Nam tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ được phát triển để phục vụ tàu quốc tế. Lạch Huyện hiện là cảng biển nước sâu nhất khu vực phía Bắc, có tổng diện tích 57ha với 750m cầu cảng chính. Từ cảng này, hàng hóa có thể được vận chuyển trực tiếp đến Mỹ và châu Âu mà không cần phải quá cảnh các cảng trong khu vực như Singapore và Hồng Kông, do đó giảm đáng kể chi phí logistics và thúc đẩy khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam. Trong khi đó, tổ hợp Cái Mép - Thị Vải được chọn trở thành cảng trung chuyển quốc tế vì đây là một trong 23 cơ sở trên toàn thế giới có khả năng tiếp nhận tàu có trọng tải trọng tải (DWT) lên đến 250.000 tàu. Đây cũng là một trong 50 cảng biển trên thế giới xử lý khối lượng container lớn nhất. Nó chiếm trên 16% tổng sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển trên cả nước, 35% sản lượng hàng container toàn quốc và 50% khối lượng hàng container khu vực phía Nam.
Bộ GTVT sẽ xem xét các chính sách phù hợp để phát triển cảng trung chuyển quốc tế tại Vân Phong của tỉnh Khánh Hòa. Bên cạnh đó, đánh giá cảng Trần Đề trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng có tiềm năng trở thành cảng biển đặc biệt làm cảng cửa ngõ của ĐB Sông Cửu Long. Trong khi đó, mặc dù Cảng trung chuyển quốc tế Cần Thơ sắp được xây dựng chưa được đưa vào quy hoạch chung, nhưng TP Hồ Chí Minh đang đề xuất sớm xây dựng cơ sở này và đã nhận được sự hỗ trợ từ Bộ GTVT.
Theo Cục Hàng hải Việt Nam, đến năm 2030, hệ thống cảng biển Việt Nam sẽ được phát triển để xử lý 1,14 - 1,42 tỷ tấn hàng hóa, bao gồm 38 - 47 triệu TEU (đơn vị tương đương hai mươi feet) hàng container và 10,1 - 10,3 triệu hành khách. Nó sẽ được phát triển ngang bằng với các nước trong khu vực và thế giới vào năm 2050. Để đạt được mục tiêu này, cần khoảng 313 nghìn tỷ đồng (12,7 tỷ USD) để đầu tư vào các cảng biển cung cấp dịch vụ bốc xếp hàng hóa vào năm 2030. Nguồn kinh phí sẽ chủ yếu đến từ các nguồn ngoài ngân sách nhà nước, đầu tư kinh doanh và các nguồn hợp pháp khác.
Các container hàng hóa được xếp tại cảng Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.
Thứ trưởng Sang cho biết, thu hút đầu tư vào cảng biển không phải là vấn đề đáng lo ngại vì những năm qua, đầu tư của Nhà nước vào lĩnh vực này chỉ chiếm 16 - 17%, còn lại đến từ khu vực tư nhân. Nhiều dự án cảng biển đã thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước. Vấn đề bây giờ là làm thế nào để tối đa hóa các cảng " siêu " sắp ra đời, ông lưu ý.
Ông Trần Khánh Hoàng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cảng biển Việt Nam, coi việc phát triển kết cấu hạ tầng cảng biển chất lượng cao và khai thác hiệu quả các cơ sở là điều kiện tiên quyết để xây dựng thành công chiến lược phát triển kinh tế biển, đặc biệt là đối với các nước xuất khẩu như Việt Nam. Để đảm bảo hiệu quả, các cơ quan chức năng và doanh nghiệp cần thận trọng trong quá trình xem xét đầu tư, hiểu nhu cầu vận chuyển hàng hóa và chi tiết lộ trình đầu tư để tránh dư thừa cơ sở hạ tầng, cạnh tranh không cần thiết và phân tán nguồn lực có thể dẫn đến tăng chi phí và rủi ro tài chính, ông đề xuất.
Chỉ ra những điểm yếu cản trở cảng biển Việt Nam thu hút các công ty vận tải biển lớn, các chuyên gia cho rằng các cảng biển không liên kết với nhau, khiến hàng hóa từ các tàu nhỏ khó chuyển sang các cảng lớn hơn. Việt Nam cũng thiếu lực lượng kiểm tra chuyên ngành tại chỗ, hệ sinh thái logistics, hệ thống vận tải liên khu vực và đa phương thức. Chi phí logistics còn cao và thời gian thông quan dài. Nếu các cảng lớn được xây dựng, và những vấn đề đó vẫn chưa được giải quyết, hiệu quả đầu tư sẽ rất thấp, ông nói thêm.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng đã yêu cầu Cục Hàng hải nhanh chóng tháo gỡ các nút thắt đó và xây dựng phương án bố trí vốn trung hạn giai đoạn 2026 - 2030. Điều này sẽ giúp phát triển cơ sở hạ tầng giao thông kết nối các khu vực có cảng biển lớn nhằm nâng tầm vóc cảng biển Việt Nam trong thời gian tới.
